به گزارش ایران اکونومیست، ماه اردیبهشت را به نام یکی از سرهنگان و بزرگان زبان و ادب فارسی، شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی نام نهاده‌اند. در پایه و مایه شعر و نثر سعدی، هرچه گفته شود؛ کم است. سعدی با قلم جادویی و استعداد و ذوق فوق‌العاده‌ای که داشته است، مرتبه ادبیات فارسی را یک‌تنه بالا برده است و هرچه از قلم شیرینکار او بیرون آمده است؛ در اوج و بی‌مانند است. در شعر غنایی، زیباترین و دل‌انگیزترین غزل‌های عاشقانه ادبیات فارسی را او سروده است، در شعر اندرزی و حِکَمی، «بوستان» او بی‌رقیب است، قصیده‌سرایی را او به مرحله‌ای جدید و فرازی بلند برده است و هم او حتی وقتی شعر نگفته و نثر نوشته است، شاهکاری چون «گلستان» را آفریده که سطر سطرش پر است از اعجاز سخن‌ورزی و سلاست و روانی در نثر.
سعدی از بسیاری جهات با بیشتر بزرگان ادبیات فارسی متفاوت است. او همان‌قدر که شاعری بزرگ بوده، شخصیتی اجتماعی، برون‌گرا و در عرصه تحولات سیاسی و اجتماعی خود نقش‌آفرین هم بوده است.
زندگی در زمانه خون و آتش
به‌یاد داشته باشیم، او در یکی از تاریک‌ترین، سخت‌ترین و خونین‌ترین دوران تاریخ ایران زندگی می‌کرده است؛ زمانه‌ای که هنوز جویبار خونی که مغولان به‌راه انداخته بودند، شسته نشده بود و فرزندان و نوادگان چنگیز همچنان دست به شمشیر، مرگ می‌آفریده‌اند. ایران، پشت‌شکسته و نیمه‌ویران، در معرض تاخت‌وتاز سپاهیان مختلف بوده است و مرگ از در و دیوار می‌باریده است. بسیاری از شخصیت‌های بزرگ یا در جریان کشتار مغولان کشته شده یا از ایران رفته بودند. در چنین شرایطی اتابکان فارس توانستند با سیاستمداری و دادن امتیازهای عاقلانه، سرزمین فارس را از مهلکه دور نگه‌دارند و همین دوراندیشی باعث شد پس از مضمحل شدن کانون فرهنگ و ادب و زبان فارسی در خراسان، فارس این پرچم را در دست بگیرد و با ظهور شاعران و هنرمندان بزرگی از این خطه، امتداد فرهنگی ایران‌زمین ممکن شود. بی‌شک در این تصمیم‌گیری سخت و تاریخی اتابکان فارس به‌خصوص تصمیم‌گیری درخصوص مشارکت نمایشی در حمله به بغداد و قتل خلیفه عباسی، مشاوران و دوستان ابوبکربن سعد زنگی به او یاری رسانده‌اند و می‌دانیم که یکی از نزدیک‌ترین مشاوران او، سعدی بوده است.
انتقال فرهنگی از خراسان به فارس
سعدی که خود فردی باسواد، جهان‌دیده و باتجربه بوده است و می‌دانسته سود و زیان همراهی یا عدم‌همراهی با مغولان، چیست با همفکری و مشورت‌هایش نه‌تنها جان هزاران نفر از مردم فارس و کرمان را نجات داده است، مسیر را برای تداوم فرهنگی تمدن و زبان فارسی فراهم کرده است. البته که سعدی مهمترین نقش خود را در آفرینش بهترین نمونه‌های نظم و نثر فارسی برای ارتقای فرهنگ و زبان فارسی بازی کرده است چرا که ظهور شاعری مانند سعدی و یک قرن بعد از او حافظ، به این زبان و فرهنگ اجازه داد تا بازسازی ضربات سهمگینی که به پیکره فرهنگی ایران در خراسان وارد شده بود، این تسلسل و نقش‌آفرینی پیوسته را به فارس منتقل کند، بنابراین زبان و فرهنگ ما به چند دلیل و از چند زاویه حیات خود را مدیون و مرهون سعدی است.
